Mushrooms & More

Onderstaand teelthandleidingen voor Shiitake en oesterzwam op hout:

Shiitake kweken op houtstammen

Een verpakking broed bevat ca. 100 pluggen met een diameter van 10 mm. In de volgende tabel ziet u hoeveel pluggen de Japanners gebruiken voor het enten van stammen van verschillende dikte met een standaardlengte van één meter:

U kunt het risico nemen met minder pluggen te enten; dat betekent dat de doorgroeitijd langer zal zijn en de kans op besmetting door andere paddestoelen toeneemt.

Voorbereiding
Laat afgezaagde takken en stammen minimaal een maand besterven. Hiermee vermindert u de kans dat het broed niet aanslaat omdat het nog levende hout een afweerreactie vertoont.
Zaag de stammen in de gewenste lengte; de stammen moeten niet zo lang zijn dat u ze nauwelijk meer kunt tillen. Het hout moet zo vochtig zijn dat het zaagsel aan elkaar blijft kleven als u er een handvol van samenknijpt. Als het droger is, kunt u de stammen een dag lang dompelen in water of besproeien met water en afdekken tegen uitdrogen.

Enten
Met een houtboor, die speciaal geschikt is voor nat hout, boort u gaten van 3 cm diep en 10 mm doorsnee. Bepaal het aantal boorgaten aan de hand van de  tabel in de linkerkolom. Duw in elk boorgat een houtdeuvel en sla de plug volledig in het hout (laat dus geen randje uitsteken).

Doorgroei
Afhankelijk van houtsoort en temperatuur zal de zwamvlok vanuit de deuvels in 6 tot 18 maanden door het hout heen groeien. Zorg ervoor dat de houtstammen niet uitdrogen, bijv. door ze af te dekken met stro of bladeren. Zorg er wel voor dat de omgeving enigszins luchtig is en de stammen in de schaduw liggen.

Knopvorming en oogst
Als het hout helemaal doorgroeit is, kunt u het tot knopvorming brengen door de houtstam een dag of twee in koud water te dompelen. Als u de stammen tegen de grond slaat, bevordert u de knopvorming nog verder. Soms zullen er spontaan knoppen ontstaan, bijvoorbeeld na regenval of bij lager wordende temperaturen. Let er nu goed op dat de paddestoelen niet uitdrogen; als het niet regent kunt u het beste elke dag de stammen water geven. Pas daarbij wel op om niet op de paddestoelen zelf te sproeien; als ze te nat worden kunnen ze verrotten. Shiitakes houden van een bijzonder vochtig klimaat. Shiitake knoppen zijn te herkennen als bobbeltjes die zich onder de bast vormen.
De rand van de hoed is in het begin naar beneden gekruld en vouwt zich (bij een buitentemperatuur van 18 °C) binnen een week uit. U kunt de paddestoelen oogsten wanneer de hoedrand nog enigszins omgekruld is. Als u langer wacht, zal de hoed tegen de bast van het hout aan komen. Op die plaats zullen zich snel bacteriën gaan ontwikkelen, die te herkennen zijn aan een bruinrode verkleuring.
Bij het oogsten moet u ervoor zorgen dat er geen steelresten op de stam achterblijven; anders kan daar rotting optreden. Van zacht hout zoals populier en berk zult u twee tot drie jaar plezier hebben, van hardhout wel tot zes jaar.

Oesterzwammen op houtstammen

Een verpakking broed bevat ca. 100 pluggen met een diameter van 10 mm. De oesterzwam is een bijzonder snelle groeier, waardoor u voor stammen met een lengte van 50 cm en een diameter van 20 cm toe kunt met slechts tien pluggen. Als u dikkere stammen of stobben wilt enten, houdt dan als vuistregel aan dat u één plug per vlakje van 10 x 25 cm ent. U kunt vrijwel alle soorten loofhout gebruiken, behalve Prunus (kers).

Voorbereiding
Laat afgezaagde takken en stammen minimaal een maand besterven en stobben twee maanden. Hiermee vermindert u de kans dat het broed niet aanslaat omdat het nog levende hout een afweerreactie vertoont.
Zaag de stammen in de gewenste lengte; de stammen moeten niet zo lang zijn dat u ze nauwelijk meer kunt tillen. Het hout moet zo vochtig zijn dat het zaagsel aan elkaar blijft kleven als u er een handvol van samenknijpt. Als het droger is, kunt u de stammen een dag lang dompelen in water of besproeien met water en afdekken tegen uitdrogen.

Enten
Met een houtboor, die speciaal geschikt is voor nat hout, boort u gaten van 3 cm diep en 10 mm doorsnee. Plaats elke 250 cm2 een boorgat. Duw er een houtdeuvel in en sla de plug volledig in het hout (laat dus geen randje uitsteken).

Doorgroei
Afhankelijk van houtsoort en temperatuur zal de zwamvlok vanuit de deuvels in drie tot zes maanden door het hout heen groeien. Zorg ervoor dat de houtstammen niet uitdrogen, bijv. door ze af te dekken met stro of bladeren. Zorg er wel voor dat de omgeving enigszins luchtig is en de stammen in de schaduw liggen.

Knopvorming en oogst
Als het hout helemaal doorgroeit is, kunt u het tot knopvorming brengen door de houtstam een halve dag in koud water te dompelen. Vaak zullen er spontaan knoppen ontstaan, bijvoorbeeld na regenval of bij lager wordende temperaturen. Let er nu goed op dat de paddestoelen niet uitdrogen; als het niet regent kunt u het beste elke dag de stammen water geven. Pas daarbij wel op om niet op de paddestoelen zelf te sproeien; als ze te nat worden kunnen ze verrotten. In hun jongste fase zijn oesterzwammen piepkleine witte knopjes, die al snel een grijsblauwe of bruine hoed krijgen. De rand van de hoed is in het begin naar beneden gekruld en vouwt zich binnen een week uit. U kunt de paddestoelen oogsten wanneer de hoedrand volledig horizontaal staat; oogst u nog later dan gaan de oesterzwammen omhoog krullen en kunnen ze na verloop van tijd taai worden.
Bij het oogsten moet u ervoor zorgen dat er geen steelresten op de stam achterblijven; anders kan daar rotting optreden. Van zacht hout zoals populier en berk zult u twee a drie jaar plezier hebben, van hardhout wel tot zes jaar.

Kenmerken van de twee oesterzwamsoorten die Spore levert:
Zomeroesterzwam (Pleurotus pulmonarius) vormt vruchtlichamen bij 12 - 25 °C bruin, solitair
Winteroesterzwam (Pleurotus ostreatus) vormt paddestoelen bij 5 - 18 °C blauwgrijs, groeit in bundels